Адыгэ пшъашъэр дунаим икъушъхьэ анахь лъагэхэм адэкIуаеу зызэхэсэхым, журналист къэбарыпсэу сызэрэщытыр арыщтын, Пекъу Алинэ сыIукIэ, зэзгъэлъэгъу, сыдэгущыIэ сшIоигъоу сыхэтыгъ.
Сигухэлъ лъэшыгъэщтын, КъБР-м илъэпкъ гъэзетэу «Адыгэ псалъэм» ижурналистэу НэкIэпыджэ Замирэ ихьатыркIэ Налщык ар къыщыздэхъугъ. ТызIуигъакIэ шIоигъомэ ясатырэ Пекъу Алинэ къытфыхигъэуцуагъ. Къэбэртэе къалэм тызыкIуагъэм тефэу и Налщык гупсэ Алинэ икъарыу щызэтыригъэуцожьыщтыгъ.
Къарей Элина - Пекъу Алина
СурэтымкIэ плъэгъурэм фэдэп цIыфыр нэрылъэгъу къыпфэхъумэ. Пекъу Алинэ «Адыгэ псалъэм» ихьакIэщ къызычIэхьэм, арыми сшIэжьыгъэп. Илъэс 30 ыныбжьэу зыфаIогъэ бзылъфыгъэм анахьыбэм 22 — 25-рэ ептыщт. МэкIэжъыеу, укIытэу, ау нэгушIоу ар къыткIэрыхьагъ, нэIуасэ зызэфэтшIыгъ. «Жъуагъохэр благъэ хъугъэх» джары зыфаIорэр. Илъэсрэ ныкъорэм къыкIоцI дунаим иIошъхьэ анахь лъэгэ 14-мэ ашъхьапэ дэкIоегъэ адыгэ пшъашъэу, къэбарлъыIэгъэIэс амалхэмкIэ тлъэгъущтыгъэр ор-сэрэу сапашъхьэ исыгъ. Ащ ыпаIокIи, зыдэкIоерэ Iошъхьэ уж пэпчъ къатхырэ къэбархэм сяджэ зэхъум сызгъэгумэкIыщтыгъэ упчIэр естыгъ: «Алина, ащ фэдиз Iошъхьэ лъагэхэр сыдэущтэу пфэукIочIыгъэха? Метрэ миний фэдизкIэ хым шъхьащытэу къушъхьэ 14-р илъэсрэ ныкъорэм къыкIоцI! Ахэм уадэкIоешъунэу шIошъхъуныгъэр тыдэ къипхыгъа?».
Пекъу Алин:
— Шъыпкъэр пIощтмэ, егъэжьэпIэ дэдэм процентишъэм нэсэу сицыхьэ телъыгъэп, сыда пIомэ проектыр инышхуагъ, икIэух зыфэдэщтыр къэшIэгъоягъ. Ыгузэгу сыкъыщыуцуни слъэкIыщтыгъэ. Ау ащ сыфаблэу щытыгъэти, сыгу икъогъупэ цыпэ горэм сицыхьэ зыщытелъыжьыщтыгъ.
АМ: Адэ, апэрэ дэкIоегъу ужым уизэхашIэхэр зэхъокIыгъэха?
— Ары, апэрэ Iуашъхьэм ыуж дэкIоегъур дэгъоу сыукIочIыгъэу слъытагъэ. Ары пакIошъ, сызэрэщыгугъыгъэм нахьышIоу къычIэкIыгъ. Ышъхьапэ сызынэсым, гузэхэшIабэ сиIагъ. УблапIэ хъугъэр Непал иIуашъхьэу Аннапурна. УдэкIоенкIэ анахь хьылъэу ыкIи щынагъоу щытхэм яз. Iуашъхьэ пэчъ сигузэхашIэхэр зэфэшъхьафых: зым лъэшэу огушIо, адырэм пшъыгъэр къыщыптекIо ыкIи къыбдэхъугъэм икъоу ущыгушIукIырэп.
АМ: Аужырэ Iуашъхьэр уукIочIи, проектэу 8000/14 къыдыхэлъытэгъэ дэкIоегъухэр зиогъэкъум, «зыуунэкIыгъэ» фэдэу къыпщыхъугъэба?
— Хьау, ащ сицыхьэ телъ. Ащ фэдэ зэхашIэ зысиIагъэр ятIонэрэм сызыдэкIуаер ары. Лъэшэу къысэхьылъэкIыгъ, непэ зэкIэми зыфаIорэ «депрессием» фэдэ горэ сиIагъ. Я 11-м сынэсыгъэу икъоу зыдэсшIэжьыщтыгъэп, сигъэгушIощтыгъэп. Сыхьылъагъ ащ дэжьым. Джы сизытет ебгъэпшэщтмэ, сынэмыкI: сфызэшIокIыгъэм сыщэгушIукIыжьы, пшъэрылъэу зыфэзгъэуцужьыгъэр къыздэхъугъ, зэнэкъокъу горэм текIоныгъэ къыщыдэсхыгъэм фэд. Аужырэ Iуашъхьэм ышъхьапэ сызынэсым, хьылъэ горэ стезыгъэм фэдэу псынкIэ сыкъэхъугъ.
Пекъу Алинэ къушъхьэхэм афыриIэ шIулъэгъур ихэку, зыщыщ Налщык, республикэм къащежьэ. Ахэр ынэ кIэтхэзэ къэхъугъэ пшъашъэм Iуашъхьэхэр ылъ щыщхэу елъытэ. Ежьым ар зыдимышIэжьэу, гурыгъуазэкIэ къыфэкIуагъэу къыщэхъу. ИщыIэныгъэкIэ ыукIочIыгъэ апэрэ лъэгапIэу хъугъэри Iошъхьэмаф. Ащ ыуж Iуашъхьэхэр ащ ищыIэныгъэ хэпчынхэ умылъэкIыщт Iоф хъугъэх, зэрапэблагъэр зэхишIагъ.
— Европэм ыкIи Урысыем анахь яIошъхьэ лъагэхэр КъБР-м итых нахь мышIэми, Iошъхьэ дэкIоенымкIэ Iофыр шъолъырым икъоу щызэтемыгъэуцуагъэу къычIэкIыгъ. Проектым зыфэзгъэхьазырын зэхъум, сызэкIолIэщтыр, къызщезгъэжьэщтыр сшIагъэп. Ащ тIэкIу сигъэнэшхъэигъ.
АМ: О къыбдэхъугъэм зэхъокIыныгъэшIухэр къыкIэлъыкIонхи ылъэкIыщт.
— СшIэрэп. Ащ кIочIэшхо епхьылIэн фае. АпэрэмкIэ, ар щыIэныгъэмкIэ щынагъо. Ау къушъхьэ дэкIоеныр зэфэшъхьаф. Метрэ миний хъухэрэм уадэкIоеныр егъэзыгъэп ныIа? Альпинизмэм шъошэ зэфэшъхьаф иI.
АМ: Къушъхьэхэм узэблахъугъа?
— Мары, мары сIон слъэкIыщтэп. Ау сызэрэзэрахъокIыгъэр нафэ. Сэр-сэрэу зыкъысагъэшIэжьыгъ. А илъэсрэ ныкъорэр псынкIагъэу сфэIошъущтэп, ау а зы уахътэм слъэгъугъэр, зэхэсшIагъэр бэ. Проектыр зысыухыгъэр мазэ хъугъэшъ, зызэтесэгъэуцожьы, спэкIэкIэкIыгъэр зэкIэ сэгъэунэшкIужьы, икIэрыкIэу зэсэгъэзэфэжьы.
АМ: Алина, пфызэшIокIыгъэр бгъэшIэгъон икъуным блэкIы. Ащ щэч хэлъэп. Ау «ар спортивнэ гъэхъагъэп, ахъщэ зыхэлъ Iоф» зыIуагъэхэри къахэкIыгъэх. АщкIэ сыда о пIорэр?
— А зыфаIорэри къызгурэIо. Сэ сшъхьэкIэ сегупшысэу щытмэ, спортивнэ гъэхъагъэп. Ау нэмыкIэу уеплъымэ, цIыфым мурад зыфишIи ар ыгъэцэкIэжьыгъ. Сэ сихьылъэхэр дэзыхьыягъэхэр сигъусагъэх. Непэ ащ фэд бгыдэкIыр, Iэрыфэгъоу агъэпсы. Катманду сызэкIом, хьакIэщым сыкъыщыуцугъ. Зызгъэпсэфынэу, гупсэфэу сышхэнэу сыфаеба? Ащ фэдэ амал щыIэмэ, бгыдэкIыным ар зэрар фэхъурэп. Арышъ, атхырэ пстэуми ащ фэдизэу сыгу хагъэкIырэп. Шъыпкъэ, зыгорэм сырегъэгупшысэ. Ау сэ къыстегущыIэрэм ыпэрапшIэу зыгорэ къыдэхъун, зыфиIорэм хэшIыкI фыриIэн фае… Iоф щынагъу ар. Сэ бгыдэкIыныр сикIас шъхьаем, ащ сыкъытенэнэу сыфаеп. Ары зыкIасIорэр: цIыфым ышIагъэм утегущыIэным пае ащ упхырыкIын фае. Загъорэ зыгорэхэм атхыхэрэм сищхын къагъакIо, уфаемэ, кIуачIэ горэ къысхалъхьэ (мэщхы Алинэ). Сэ сшIагъэр сэ зыдэсэшIэжьы. Арышъ «сызэрыгушхожьы» сIоми нэшIошIыгъэу къэIункIи мэхъу, ау ащ фэдэр къыздэбгъэхъуныр IэшIэхэп. Ау ащ къикIырэп къушъхьэдэкI бэлахь сыхъугъэу, сызышIошIыжьэу.
АМ: УрысыемкIэ дунаим иIошъхьэ анахь инхэм адэкIоягъэхэмкIэ апэрэ узэрэхъугъэм сыдэущтэу уеплъыра?
— БгыдэкIыныр мурад зысэшIым, ар зыукIочIыгъэ зэрэтимыIэр къысаIуагъэу щытыгъ. Сэ апэрэ сыхъуныр сигухэлъыгъэп. Ау ыужкIэ проектыр нахь псынкIэу згъэцэкIэнымкIэ ащ ишIуагъэ къысэкIыгъ. Сэ сшIагъэр зыкIэсшIагъэр сигухэлъыгъэти, пшъэрылъ зыфэзгъэуцужьыгъэти ары. Адырэ пстэумэ сыгу нахь зэкIагъэблагъ. Шъыпкъэ, ар зышIомыIофыр нахьыб. «Сыд ащ фэдизэу къушъхьэм дэкIоягъэмэ, мыжъо купым сыд имэхьан?» зыIони щыI. Ау сэр-сэрэу сызщэгушIукIыжьы, сэркIэ ар Iофы, илъэсрэ ныкъорэм къушъхьэхэм зы гъашIэ ащызгъэкIуагъ.
Пекъу Алинэ ипроектэу «8000/14-рэ» зыфиIорэр зигъэцэкIагъэр мазэ хъугъэ. ДжырэкIэ ащ зызэтырегъэуцожьы, ипсэуныгъэ зыпкъ регъэуцожьы. ЫпэкIэ ищыIэныгъэ зэригъэпсыщтымкIэ гупшысэхэр зэрегъэзафэх. Ау бгыдэкIыр ащ зэримыгъэтIылъыщтым ицыхьэ телъ.
ШъушIэным пае
Пекъу Алинэ
зыдэкIоегъэ Iуашъхьэхэр:
Джомолунгма (Эверест, м 8848), Кенченджанга (м 8586), Лхоцзе (м 8516), Макалу (м 8485), Чо-Ойю (м 8201), Дхаулагири (м 8167), Манаслу (м8156), Нанга-Парбат (м 8126), Аннапурна (м 8091), Шишабангма (м 8027), Чогори (м 8614), ГашербрумI (м 8080), Гашербрум-II (м 8035), Броуд-Пик (м 8051).
Comments
Post a Comment